Hikayeler
By:
  • Mehmet Boran | Kıdemli İletişim Uzmanı

6 Şubat 2023'ten önce, Türkiye'nin güneydoğusundaki hiç kimse hayatlarının alt üst olacağını hayal bile edemezdi.  

İki yıkıcı deprem her şeyi değiştirdi. Binlerce kişi hayatını kaybederken, milyonlarca kişi evsiz kaldı. Çok sayıda Suriyeliye de ev sahipliği yapan bölgede meydana gelen depremler, göçmen ve yerel toplulukları  savunmasız hale getirdi. 

 Barınma, gıda, sağlık hizmetleri gibi çok yönlü ihtiyaçlar ortaya çıktı. Hayati önem taşıyan su, sanitasyon ve hijyen altyapısı bozuldu. Böylesi bir ortamda, “Tuvalet ihtiyacı nereden karşılanır?”, “Suya erişim olmadan nasıl duş alınır?” gibi kaçınılmaz bazı sorular belirdi. 

Kahramanmaraş'ta yaşayan Makbule, bu zorluğu birebir yaşamış: 

"Ben de dahil olmak üzere evleri yıkılan birçok insan oldu. Çok fazla zorlukla karşılaştık. Hijyen ürünleri, temizlik malzemeleri ya da bebekler için bezler yoktu." 

Depremzedelerin e-kupon kullanarak satın alabilecekleri çok çeşitli hijyen malzemeleri pazar benzeri alanlarda satışa sunuldu. Fotoğraf: IOM/Mehmet Boran

Kriz dönemlerinde su, sanitasyon ve hijyen temini kritik önem taşıyor. Su, sanitasyon ve hijyen çalışmaları hayat kurtarıyor, salgınları önlüyor ve insan onuruna yaraşır bir yaşamın yeniden tesisine yardımcı oluyor. 

 Avrupa Birliği'nin desteğiyle Uluslararası Göç Örgütü (IOM), krizden en çok etkilenen illerden ikisi olan Kahramanmaraş ve Hatay'da yerel yetkililerle işbirliği yaparak yedi geçici yerleşim yerinde su, sanitasyon ve hijyen hizmetlerini güçlendirmek için kapsamlı bir çalışma yürüttü. Bu kapsamda güvenli ve temiz su sağlanması, hijyen malzemelerinin dağıtılması, sıhhi tesislerin iyileştirilmesi ve hijyen teşvik faaliyetlerinin yürütülmesi yer alıyor. 

E-kuponların dağıtımı, depremzedelerin kendi ihtiyaçlarına göre hijyen malzemeleri satın almalarını kolaylaştırdı. Her iki ildeki 2.000 hane, geçici olarak kurulan pazar alanında kullanabilecekleri 3.700 TL (yaklaşık 115 ABD Doları) değerinde kupon aldı.  

IOM WASH ekibinden Mehmet Ali Kılıç, "Alıcıların kendi seçimlerini yapabilecekleri kapsamlı bir paket hazırladık. Böylece; diş macunu, diş fırçası, bulaşık deterjanı, banyo sabunu, şampuan, saç kremi, havlu, bez, ıslak mendil, çocuk bezi, tırnak makası ve daha pek çok ürünü temin edebiliyorlar" dedi.  

Bu desteğe ilave olarak, su satın almak için 200 TL (yaklaşık 6 ABD Doları) değerinde e-kuponlar da dahil edildi.  

Makbule, kendisi gibi depremzedeler için bu desteğin tam zamanında geldiği ifade etti: "Hijyen malzemeleri için alışveriş yapabildik. Bu, depremzedeler için çok faydalı oldu."  

Destekten faydalanan bir diğer depremzede Fevzi ise depremlerden sonraki aylarda hijyen malzemelerine duyulan talebi hatırlattı:"Temizlik malzemelerine olan talep önemli ölçüde arttı. Bir hafta önce aldığımız kuponlarla ihtiyacımız olan malzemeleri satın alabildik."  

Hijyen malzemelerinin dağıtımında kolaylaştırıcı rol oynayan Kahramanmaraş'ın Donuklu Mahallesi Muhtarı Hüseyin Yılmaz, dağıtılmakta olan su, şampuan ve çamaşır tozunu işaret ederek, "Mahalle sakinlerimiz kuponlardan büyük fayda sağladı" dedi. 

Muhtar Hüseyin Yılmaz (sağda), seçtiği malzemeleri almak için bekleyen bir başka yerleşim yeri sakini Mehmet (solda) ile poz veriyor. Fotoğraf: IOM/Mehmet Boran

Makbule ve Fevzi gibi depremzedelerin tam anlamıyla toparlanma sürecinden bahsetmek için hala çok erken. Bölgede, çeşitli paydaşlar önemli ihtiyaçları karşılamaya yönelik çabalarını sürdürüyor.  

Yine de, hayati önem taşıyan hijyen malzemelerini satın alabilmek, deprem felaketinin pek çok kişinin elinden beklenmedik bir şekilde aldığı insan onuruna yaraşır yaşam koşullarını yeniden tesis etmeye yönelik bir adımdı.  

Muhtar Hüseyin Yılmaz, "Bu destekler sayesinde depremzedeler yeni bir başlangıca doğru ilk adımlarını atıyorlar" dedi. 

Avrupa Birliği'nin desteğiyle IOM ve yerel yetkililer 117 duş, 99 şofbenli tuvalet, 28 engelli tuvaleti, 210 su filtreleme ünitesi, 210 yerçekimli ev tipi filtre, 100 çamaşır makinesi, 64 inkontinans kiti ve 29 çöp konteynerı dağıttı.  

IOM Türkiye Kıdemli İletişim Uzmanı Mehmet Boran tarafından yazıldı